مسابقه طراحی آپارتمان کار و زندگی در محله نیاوران تهران

گزارش مدیر مسابقۀ «آپارتمان کوچه» سال 1404

نشریۀ فرهنگی-هنری «کوچه باغ هنر و اندیشه» در پنجمین دورۀ مسابقه طراحی آپارتمان، در بهار سال 1404، با موضوع طراحی آپارتمان کوچک برای کار و زندگی در محلۀ نیاوران تهران و با محوریت حفاظت از محیط‌زیست، این رویداد را برگزار کرد. این مسابقه در راستای تعهدات فرهنگی-هنری خود و با هدف ترویج مسائل مرتبط با مسکن و محیط‌زیست، از نه داور متخصص در حوزه‌های معماری و انرژی، معماری و معماری داخلی دعوت به عمل آورد تا در فرایند داوری آثار مشارکت کنند.

تا پایان مهلت قانونی ارسال پروژه‌ها، یعنی 31 فروردین 1404، تعداد 106 پروژه به دبیرخانۀ مسابقه ارسال شد. براساس تخلفات صورت‌گرفته، 20 پروژه پیش از مرحلۀ داوری حذف شد و درنتیجه تعداد 86 پروژه وارد فرایند داوری نهایی شدند. موارد تخلف منجر به حذف پروژه‌ها عبارت بودند از: استفاده نکردن از هر چهار تصویر ارائه‌شده برای فتومونتاژ و رعایت نکردن تناسبات و نسبت‌های تصویر یا بازۀ زمانی مشخص‌شده برای ویدئو. 
پس‌ازآن، فرایند داوری آثار در دو مرحلۀ مجازی و حضوری انجام گرفت.

مرحلۀ اول (مجازی شخصی) از تاریخ 3 تا 12 اردیبهشت 1404 برگزار شد. در این مرحله، هر داور ده پروژۀ منتخب خود را با تعیین رتبه‌های اول تا سوم و هفت اثر برگزیده (بدون رتبه‌بندی) مشخص کرد. امتیازدهی براساس نظام زیر صورت گرفت: رتبۀ اول معادل ده امتیاز، رتبۀ دوم هشت امتیاز، رتبۀ سوم شش امتیاز و هفت اثر منتخب چهار امتیاز داشتند. برای راه‌یابی به مرحلۀ بعد، هر پروژه باید حداقل ده امتیاز را کسب می‌کرد. براساس نتایج این مرحله، تعداد 17 پروژه به مرحلۀ دوم راه یافتند.

 
مرحلۀ دوم (حضوری اقناعی) در تاریخ پنجشنبه 18 اردیبهشت‌ماه در شهر تهران برگزار شد. مدیر مسابقه ابتدا گزارشی دربارۀ فرایند برگزاری مسابقه، ضوابط و فرایند داوری ارائه داد. سپس هریک از داوران طی یک دور به بیان نقاط قوت یا ضعف آثار راه‌یافته به مرحلۀ نهایی پرداختند. پس‌ازآن، فرایند امتیازدهی براساس نمره‌های بین یک تا پنج صورت گرفت.

 در پایان این مرحله، ده اثر با بالاترین امتیاز که حداقل پنج امتیاز کسب کرده بودند، تعیین شدند؛ همچنین هفت اثر دیگر که امتیازات کمتری داشتند، حذف شدند. لازم به ذکر است که یکی از آثار منتخب، یعنی پروژۀ شماره 9547 (عکس +خانه شاه میرزا) پس از مذاکرات تخصصی بین داوران از بین ده اثر منتخب حذف و جایگزین آن پروژۀ شمارۀ 9508 (نی مرز) شد.

 در این مرحله مقرر بود اگر پروژه‌ای بیشترین امتیاز در مرحلۀ اول امتیازدهی را کسب کند و توسط چهار داور اصلی حاضر در جلسه نیز به‌عنوان رتبۀ اول اعلام شده باشد، آن اثر به‌عنوان رتبۀ نخست نهایی انتخاب شود؛ اما چون این شرط محقق نشد، ارزیابی مجدد انجام شد و نتایج نهایی براساس نمرات بین یک تا سه تعیین شد.

لازم به ذکر است، با توجه به اختلاف‌نظرهای عمیق بین داوران پیرامون نحوۀ برخورد آثار با مسئلۀ بسیار مهم معماری و محیط‌زیست که منجر به تعیین سه اثر برتر مسابقه می‌شد، بحث‌های مفصلی دربارۀ جایگاه چهار پروژه‌ای که بالاترین امتیاز را در مرحلۀ دوم کسب کرده بودند، صورت گرفت؛ اما نتیجه این مباحث منجر به تغییر جایگاه هیچ‌یک از آثار نشد.

در پایان جلسۀ داوری، سه اثر به‌عنوان برندگان رتبه‌های اول تا سوم معرفی شدند. همچنین، هفت اثر دیگر بدون اختصاص رتبه‌بندی، به‌عنوان آثار شایسته تقدیر انتخاب شدند.

علاوه بر این، با توجه به محوریت حفاظت از محیط‌زیست و مسئلۀ معماری داخلی که در این مسابقه مطرح شده بود و به اعتقاد نشریۀ کوچه از مسائل اصلی امروز ایران است، از داوران متخصص در حوزۀ معماری داخلی و انرژی درخواست شد تا از بین پروژه‌هایی که جزو ده اثر منتخب مسابقه بودند و نسبت به این دو مسئله دستاوردهای ویژه‌ای ازنظر این دو گروه داوران کسب کرده بودند، عنوان شایسته تقدیر ویژه اعطا شود.

طبق شرایط شرکت در مسابقه، طرح‌های رتبه‌های اول، دوم و سوم ملزم به ارائه ماکت حجمی با مقیاس 1:50 تا دو هفته پس از اعلام نتایج برای نمایش در نمایشگاه آثار با استفاده از متریال کم‌هزینه هستند. همچنین، هفت اثر منتخب دیگر به‌صورت اختیاری امکان ارائه ماکت با شرایط ذکرشده را دارند. در صورت عدم ارائه ماکت قابل‌قبول توسط سه برنده رتبه اول، در زمان مقرر، جایزه نقدی ایشان هیچ‌گاه پرداخت نخواهد شد اما جایگاه ایشان تغییر نخواهد کرد.

برای افزایش شفافیت در فرایند تصمیم‌گیری دبیرخانه، پروژه‌های حذف‌شده همراه با ذکر دلایل حذف در وب‌سایت نشریه منتشر خواهد شد. علاوه بر این، جهت ارتقای شفافیت تصمیمات داوران، 17 پروژۀ دیگر با ذکر گزارش جلسات داوری و آرای تفصیلی آنان در ویژه‌نامۀ مسابقه چاپ و منتشر خواهد شد.

در پایان، ضمن ابراز سپاس از حامیان مالی که نقش مؤثری در برگزاری این رویداد فرهنگی-هنری با رویکرد شهر و معماری ایفا کردند و همچنین همکاران اجرایی مسابقه در نشریۀ کوچه، ده اثر منتخب به شرح زیر معرفی می‌شود:

با تشکر و احترام

مرتضی خیاط پور نجیب

مدیر مسابقه

مواردی که به حذف اثر توسط دبیرخانۀ مسابقه منجر خواهد شد:

1. استفاده نکردن از شیت فرمت و قالب چیدمان آثار (ارائۀ یک پوستر 100*70 سانتی‌متر به‌صورت عمودی طبق فرمت ارائه‌شده).
2. حذف لوگو و عنوان تعریف‌شده در پایین شیت/پوستر.
3. استفاده نکردن از تصاویر پایۀ فتومونتاژ (چهار تصویر که باید روی تصاویر موردنظر نشریه فتومونتاژ شوند).
4. ارسال نکردن فایل گزارش معماری و محیط‌زیست (قطع A4 عمودی) و مستندات لازم (محاسبات یا فایل‌های شبیه‌سازی با استفاده از نرم‌افزارهای انرژی).
5. رعایت نکردن تناسبات و نسبت تصویر ویدئو یا بازۀ زمانی مشخص‌شده برای آن (ویدئو به مدت 60 تا 90 ثانیه با نسبت تصویر 9:16 عمودی).
6. درج مشخصات شرکت‌کننده/شرکت‌کنندگان روی شیت یا توضیحات مربوط به اثر، یا فایل گزارش معماری و محیط‌زیست و معرفی یا حضور شرکت‌کننده/شرکت‌کنندگان در ویدئو.
7. رعایت نکردن تعداد کلمات تعریف‌شده در بخش توضیحات اثر (توضیحات مربوط به بیان مسئله و هدف و راهبردهای طراحی بین 400 تا 450 کلمه به زبان فارسی).
8. شرکت در مسابقه بدون ثبت‌نام اولیه در مدت‌زمان تعیین‌شده.

📅 تاریخ: پنج‌شنبه 18 اردیبهشت 1404 
📍 مکان: شوروم شرکت آویژه، تهران، الهیه، مریم شرقی، پلاک 79

👨‍⚖️ داوران مسابقه:

1. بهروز محمدکاری: دانش‌آموخته دکتری فیزیک ساختمان و رئیس بخش انرژی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی.  
2. کورش حاجی‌زاده: معمار و بنیان‌گذار دفتر «حاجی‌زاده و همکاران» با 24 سال سابقه تدریس و دریافت جوایز ملی و بین‌المللی.
3. روشنک طهرانی: بنیان‌گذار استودیو «روشنک طهرانی» و طراح داخلی با 24 سال تجربه و بیش از 300 پروژه مسکونی و تجاری.  
4. احسان حسینی: هم‌بنیان‌گذار دفتر فرایند منطقی و برندۀ جوایز معتبر داخلی و بین‌المللی، از جمله چهار رتبۀ اول در جایزۀ معمار.  
5. شهاب علیدوست: معمار و بنیان‌گذار دفتر «علیدوست و همکاران»، فینالیست جوایز بین‌المللی با تأکید بر تحلیل عمیق پروژه‌ها.  
6. نوید امامی: مدیرعامل دفتر «رازان»، طراح بیش از 50 پروژه و برنده جوایز معماری با تمرکز بر نیازهای انسان معاصر.  
7. مهران داوری: معمار و پژوهشگر در مرز معماری و فناوری‌های نوین، بنیان‌گذار «پلتفرم تهران» و دایرکتور مدرسۀ تابستانی آی‌ای‌ای‌سی در تهران.

موضوع مسابقه: طراحی آپارتمان کوچک برای کار و زندگی در محلۀ نیاوران تهران با محوریت حفاظت از محیط‌زیست

ارکان مسابقه

• برگزارکننده و مجری مسابقه: نشریه کوچه باغ هنر و اندیشه
• مدیر مسابقه: مرتضی خیاط پور نجیب

نوع مسابقه

• از نظر موضوعی: معماری
• از نظر محتوایی: طراحی تفصیلی
• از نظر نوع و دامنۀ شرکت‌کنندگان: مسابقۀ آزاد ملی
• از نظر مراحل و نحوۀ داوری: یک مرحله‌ای

• بهروز محمدکاری[1] (رئیس هیئت‌داوران، داور معماری و انرژی): متولد 1341. دانش‌آموختۀ دکتری فیزیک ساختمان از دانشگاه پل‌ساباتیه فرانسه، رئیس بخش انرژی و دانشیار مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، رئیس هیئت‌مدیرۀ انجمن علمی مدیریت مصرف انرژی ایران، استاد مدعو در دانشگاه‌های شهید بهشتی و هنر، مسئول تدوین ویرایش‌های مبحث 19 مقررات ملی ساختمان، مجری بیش از 81 پروژۀ تحقیقاتی و مؤلف 12 کتاب و 49 مقالۀ علمی، پژوهشگر برگزیدۀ و موردتقدیر قرار گرفتۀ وزارت مسکن و شهرسازی در چندین سال.

• کورش حاجی زاده: متولد 1354. دانش‌آموختۀ دکتری معماری، معمار و بنیان‌گذار دفتر معماری «حاجی‌زاده و همکاران»، تجربۀ همکاری با معماران معتبر چون بهرام شیردل و سید هادی میرمیران، کسب عنوان معمار سال خاورمیانه و کسب بیش از 60 عنوان در مسابقات و جوایز ملی و بین‌المللی، دارای 24 سال سابقۀ تدریس در دانشگاه‌های تهران، علم و صنعت، خوارزمی و دانشگاه Heriot-Watt.

• روشنک طهرانی[2] (داور معماری داخلی): متولد 1359. دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد در طراحی داخلی و پژوهش هنر، بنیان‌گذار، طراح داخلی و مدیر استودیو «روشنک طهرانی» از سال 1384 تاکنون با 24 سال سابقۀ فعالیت حرفه‌ای و طراح بیش از 300 پروژه در حوزه‌های مسکونی، اداری و تجاری، کسب عنوان طراح داخلی سال در سال 1400 و دارای تجربۀ داوری در چندین مسابقۀ معتبر.

• احسان حسینی: متولد 1360. دانش‌آموختهٔ کارشناسی ارشد معماری از دانشگاه هنر اصفهان، هم‌بنیان‌گذار دفتر فرایند منطقی و مجموعه فرهنگی مان معماران، موفق به کسی جوایز معتبر داخلی و بین المللی، دارای تجربه داوری و کسب چهار رتبه اول در جایزه معمار و سایر مسابقات معتبر چون Architecture Master Prize، مورد تقدیر و توجه قرار گرفته برای طراحی آثار مختلف در نشریات تخصصی و رویدادهای بین‌المللی و همایش‌های تخصصی.

• شهاب علیدوست: متولد 1361. دانش‌آموختۀ دکتری معماری از دانشگاه تربیت مدرس تهران، معمار و بنیان‌گذار دفتر معماری «علیدوست و همکاران» از سال 1387 تاکنون با 20 سال سابقۀ فعالیت حرفه‌ای، موفق به کسب جوایز و مقام‌های مختلف معماری چون مقالم دوم و سوم در جایزۀ معماری ایران 1402 و فینالیست بین‌المللی World Architecture Award 2021، دفتر علیدوست و همکاران با رویکرد نوین به معماری، پروژه‌های متنوعی را در زمینه‌های مسکونی، اداری و تجاری طراحی و اجرا کرده است. او بر تحلیل عمیق موضوعات و پاسخ به پتانسیل‌های سایت تأکید دارد.

• نوید امامی: متولد 1363. دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد از دانشگاه شهید بهشتی، طراح و مدیرعامل دفتر معماری «رازان» (از 1390 تاکنون)، او با بازتعریف مضامین معماری به نیازهای انسان معاصر پاسخ می‌دهد و معماری را کنشی در مواجهه با محیط و اجتماع می‌داند، طراح بیش از 50 پروژه که از پروژه‌های برجستۀ او می‌توان به مجتمع «سام پاسداران» و ساختمان مسکونی «گلستان» اشاره کرد، موفق به کسب جوایز متعدد چون کسب رتبۀ سوم جایزۀ A Asia Architecture Award 2018 و تقدیر ویژۀ ساختمان سال ایران (1397).

• مهران داوری: متولد 1365. دانش‌آموختۀ در انستیتو معماری پیشرفته کاتالونیا ‌(IaaC) اسپانیا و معماری و ریاضیات محض در ایران، معمار و پژوهشگر و فعال در مرز معماری، شهرسازی و فناوری‌های نوین، بنیان‌گذار «پلتفرم تهران» برای تحقیق و طراحی در معماری نوظهور در سال 1394، دایرکتور مدرسۀ تابستانی IaaC در تهران، کسب جوایز متعدد و ارائه پروژه‌ها در نمایشگاه‌های بین‌المللی، تمرکز او بر طراحی به‌مثابۀ تحقیق و توسعۀ فضاهای نوآورانه است.

• سروش روغنیان (داور جانشین با رویکرد معماری داخلی): متولد 1364. دانش‌آموختۀ معماری از دانشگاه آزاد قزوین، معمار و هم‌بنیان‌گذار دفتر معماری «شباهنگ»، با رویکردی خلاق موفق به کسب جوایز متعددی چون رتبۀ دوم طراحی CIP فرودگاه ایران و چندین جایزۀ دیگر در زمینۀ معماری داخلی و کانسپت شده است، دفتر شباهنگ به‌عنوان یک نام معتبر در مسابقات معماری شناخته می‌شود.

• سپیده پاشاپور (داور جانشین با رویکرد معماری و انرژی): متولد 1365. دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد انرژی معماری از دانشگاه تهران، معمار و بنیان‌گذار دفتر معماری «سپیده پاشاپور»، پژوهشگر در زمینۀ مسکن اجتماعی و توسعۀ ضوابط پویا، او بر طراحی پایدار و بهبود کیفیت فضاهای زیستی تمرکز دارد.

_

[1] وظایف:

• ارزیابی طرح‌ها: بررسی و ارزیابی طرح‌های ارائه‌شده ازنظر مصرف انرژی، استفاده از منابع تجدیدپذیر و بهره‌وری نور طبیعی.
• تحلیل استراتژی‌های کاهش اثرات منفی: ارزیابی اقداماتی که طراحان برای کاهش اثرات منفی پروژه بر محیط‌زیست اتخاذ کرده‌اند.
• تحلیل طراحی اقلیمی: ارزیابی چگونگی طراحی بنا با توجه به شرایط اقلیمی خاص منطقه، مانند تابش خورشید و وزش باد.
• ارزیابی کارایی انرژی: بررسی عایق‌بندی مناسب و سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی کارآمد.
• تحلیل مصرف انرژی: تحلیل محاسبات مربوط به مصرف انرژی ساختمان‌ها و پیشنهاد راهکارهایی برای کاهش آن.

[2] وظایف:

• بررسی طراحی نور: ارزیابی چگونگی ورود نور طبیعی به فضاهای داخلی و تأثیر آن بر کیفیت زندگی ساکنان.
• بررسی انتخاب مصالح: ارزیابی نوع مصالح استفاده‌شده و دلایل انتخاب آن‌ها به‌عنوان مصالح پایدار با تأکید بر ویژگی‌های زیست‌محیطی.
• بررسی طراحی داخلی: بررسی نور طبیعی، تهویۀ طبیعی و طراحی فضاها به‌گونه‌ای که کارایی بالایی داشته باشند.

مشخصات تفصیلی سایت:

معرفی سایت: شهرداری منطقۀ 1، ناحیۀ 4، محلۀ نیاوران.

مساحت سایت: 61.38 مترمربع

ابعاد و تناسبات سایت: طبق فایل اتوکد. (کلیک کنید.)

شماره شناسایی ملک: 39768001

طول و عرض جغرافیایی: 35.817459, 51.470386

مختصات جهانی مرکاتور معکوس، یوتی‌ام (UTM): 542492.409964,3963804.351405

آدرس: خیابان شهید باهنر، خیابان جبلی، خیابان کاج، نبش خیابان یکم، پلاک ۳۲

هم‌جواری‌ها: مسکونی

شیب: حدود 5درصد به سمت جنوب

بافت فرسوده: خیر

بافت ناپایدار: خیر

بافت تاریخی: خیر

حریم مترو: خیر

حریم گسل: خیر

کاربری تثبیت‌شده: خیر

ذخیره توسعه: خیر

معبر: خیابان کاج با عرض 8 متر در ضلع غرب. خیابان یکم با عرض 8 متر در ضلع جنوب.

نام زیر پهنه:این ملک فاقد شمارۀ پرونده در سامانۀ شهرسازی است.

مرحلۀ صفر: دبیرخانۀ مسابقه نسبت به حذف آثاری که دارای نقص در مدارک هستند، اقدام خواهد کرد.

مواردی که به حذف اثر توسط دبیرخانۀ مسابقه منجر خواهد شد:

1. استفاده نکردن از شیت فرمت و قالب چیدمان آثار (ارائۀ یک پوستر 100*70 سانتی‌متر به‌صورت عمودی طبق فرمت ارائه‌شده).
2. حذف لوگو و عنوان تعریف‌شده در پایین شیت/پوستر.
3. استفاده نکردن از تصاویر پایۀ فتومونتاژ (چهار تصویر که باید روی تصاویر موردنظر نشریه فتومونتاژ شوند).
4. ارسال نکردن فایل گزارش معماری و محیط‌زیست (قطع A4 عمودی) و مستندات لازم (محاسبات یا فایل‌های شبیه‌سازی با استفاده از نرم‌افزارهای انرژی).
5. رعایت نکردن تناسبات و نسبت تصویر ویدئو یا بازۀ زمانی مشخص‌شده برای آن (ویدئو به مدت 60 تا 90 ثانیه با نسبت تصویر 9:16 عمودی).
6. درج مشخصات شرکت‌کننده/شرکت‌کنندگان روی شیت یا توضیحات مربوط به اثر، یا فایل گزارش معماری و محیط‌زیست و معرفی یا حضور شرکت‌کننده/شرکت‌کنندگان در ویدئو.
7. رعایت نکردن تعداد کلمات تعریف‌شده در بخش توضیحات اثر (توضیحات مربوط به بیان مسئله و هدف و راهبردهای طراحی بین 400 تا 450 کلمه به زبان فارسی).
8. شرکت در مسابقه بدون ثبت‌نام اولیه در مدت‌زمان تعیین‌شده.

مرحلۀ اول: هرکدام از داوران از بین آثار ارسال‌شده، 10 اثر را برای حضور در مرحلۀ دوم بدون اولویت‌بندی انتخاب خواهند کرد.

مرحله دوم: هرکدام از داوران از بین آثار مرحلۀ دوم، 3 اثر را بدون اولویت‌بندی برای دفاع از آن‌ها در جلسۀ داوری اقناعی تعیین 10 اثر منتخب معرفی خواهند کرد. هر اثر که توسط یک داور به‌عنوان اثر فینالیست در گام سوم معرفی شده باشد، در جلسۀ داوری اقناعی حضور خواهد داشت.

مرحلۀ سوم: جلسۀ داوری به روش اقناعی بین آثاری که در گام سوم توسط داوران به‌عنوان فینالیست انتخاب شده‌اند، با هدف انتخاب برندگان برگزار خواهد شد. در پایان جلسۀ حضوری به روش اقناعی، داوران به آثار موردنظر خود برای کسب سه رتبۀ اول امتیاز خواهند داد که سه رتبۀ اول را جمع امتیازات مشخص خواهد کرد. در پایان، رتبۀ اول و دوم و سوم مسابقه براساس بیشترین امتیاز اخذشده و هفت اثر منتخب دیگر بدون رتبه‌بندی اعلام می‌شود و موردتقدیر قرار خواهند گرفت. در صورت اخذ امتیاز مشترک بین آثار در سه رتبۀ اول، امتیازدهی مجدد بین آن آثار که داری امتیاز مشترک بودند برای تعیین رتبۀ اول یا دوم یا سوم انجام خواهد شد. درهرصورت این مسابقه رتبۀ مشترک نخواهد داشت.